Alergia: problem nie tylko najmłodszych pacjentów

Alergia: problem nie tylko najmłodszych pacjentów

16 maja, 2019 2 przez Łukasz Durajski

Rodzice borykają się z alergią u swoich pociech, często jest tak, że zaczyna się bardzo wcześnie. Wówczas uruchamiamy całą procedurę diagnostyki. Ale przecież alergia dotyka każdego.

Alergia jest „chorobą cywilizacyjną” XX i XXI wieku. Pierwszy raz objawy alergii zostały opisane już w XVIII wieku i nazwano ją wówczas „gorączką sienną” (pojawiały się po kontakcie z sianem).

Czym jest alergia?

Jest to nadmierna i nieprawidłowa reakcja układu immunologicznego na substancje występujące w środowisku (tzw. alergeny), które u osoby zdrowej nie powodują alergii.

Jakie alergeny nas atakują?

Ilość alergenów jest ogromna. Do najczęstszych zaliczamy:

  • pyłki roślin,
  • pokarmy,
  • zwierzęta.

Do leków, które często powodują alergię zaliczamy penicylinę oraz leki przeciwbólowe, aczkolwiek mogą się pojawiać alergie na antybiotyki i inne leki. Wszystko jest bardzo indywidualne.

Alergeny możemy podzielić na:

  • sezonowe (pojawiające się w określonym czasie),
  • całoroczne (cały czas obecne wokół nas).

Trzeba również pamiętać o reakcjach krzyżowych, czyli uczulenie na jeden alergen nie daje nam spokoju, bo nasz organizm może uczuleniem zareagować na inny alergen, którego w testach nie wykazano. Przykład: uczulenie na brzozę powoduje, że alergią możemy reagować na jabłko.

Proces reakcji alergicznej w naszym organizmie jest dość skomplikowany. Zaangażowane jest do tego mnóstwo komórek naszego układu immunologicznego. Reakcję taką możemy podzielić na dwie fazy:

  1. wczesna

Związana z uwalnianiem substancji przez komórkę tuczną organizmu (przede wszystkim histamina). Powodują one:

  • rozszerzenie naczyń (-> spadek ciśnienia tętniczego),
  • wzrost przepuszczalności naczyń (-> łzawienie oczu, katar, swędzące wysypki),
  • podrażnienie zakończeń nerwowych (-> świąd czy kichanie),
  • obrzęk krtani i skurcz oskrzeli (-> duszność, świsty podczas oddechu).
  1. późna

Związana jest z napływem dużej ilości komórek zapalnych. Objawy trwają znacznie dłużej i są trudniejsze w leczeniu.

Objawy alergii

Najczęstsze i najbardziej typowe objawy alergii to:

  • katar,
  • łzawienie oczu,
  • wysypka,
  • świąd,
  • duszność,
  • luźne stolce.

To powód, aby zgłosić się do lekarza.

W zależności od rodzaju alergii możemy obserwować inne objawy:

  1. alergiczny nieżyt nosa (ANN):
    • katar,
    • wodnista wydzielina spływająca po ścianie gardła,
    • zatkany nos,
    • kichanie,
    • świąd nosa,
  2. atopowe zapalenie spojówek:
    • świąd spojówek,
    • zaczerwienienie spojówek,
    • łzawienie oczu,
    • obrzęk powiek,
  3. astma:
    • kaszel,
    • duszność,
    • świszczący wydech,
  4. atopowe zapalenie skóry (AZS):
    • świąd skóry,
    • suchość skóry,
    • zmiany wypryskowe,
  5. pokrzywka:
    • swędzące bąble,
  6. alergia pokarmowa:
    • wymioty i nudności,
    • bóle brzucha,
    • luźne stolce,
  7. wstrząs anafilaktyczny (najgroźniejsza postać):
    • spadek ciśnienie tętniczego,
    • omdlenia i utraty przytomności,
    • swędzące bąble,
    • obrzęki,
    • kaszel,
    • duszności,
    • oddech świszczący,
    • nudności i wymioty,
    • bóle brzucha,
    • luźne stolce.

Jak rozpoznać czy to jeszcze alergiczny nieżyt nosa czy już przeziębienie?

Przeziębienie:
  • wywołane przez wirusy,
  • infekcja drogą kropelkową,
  • objawy:
    • osłabienie,
    • brak apetytu,
    • stan podgorączkowy,
    • bóle mięśni,
    • ból gardła,
    • kaszel,
    • katar (początkowo wodnisty, później żółto-zielony),
  • leczenie: objawowe.
Alergia:
  • wynika z kontaktu z alergenem,
  • objawy:
    • świąd nosa,
    • wielokrotne kichanie,
    • katar wodnisty,
    • osłabienie węchu,
    • świąd podniebienia, gardła, ucha, oczu,
    • łzawienie oczu,
    • zaczerwienienie spojówek,
    • suchy kaszel,
    • świszczący oddech.
  • leczenie:
    • unikanie alergenów,
    • miejscowe leczenie,
    • doustne leki przeciwhistaminowe,
    • glikokortykosteroidy.

źródło: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.17.3.

Wapno nie działa na alergię

Eksperci jasno podkreślają na podstawie najnowszych wyników badań, że wapno nie tylko nie ma uzasadnienia w stosowaniu w alergiach, ale również dodatkowo obniża skuteczność leków przeciwalergicznych. 5,6,7,8

Leczenie alergii

a) Unikanie alergenów

b) W walce z objawami alergicznego nieżytu nosa pomoże codzienna higiena i pielęgnacja narządu. Nos pełni funkcję naturalnego filtra – zatkany i zanieczyszczony nie może prawidłowo spełniać swojej funkcji, dlatego tak ważne jest jego delikatne oczyszczanie i nawilżanie śluzówki nosowej.

Pamiętajmy, że sposób pielęgnacji musimy dostosować do wieku dziecka. Metody higieny nosa u niemowląt totalnie nie sprawdzą się u większych dzieci. Wynika to przede wszystkim z tego, że dzieci chcą być samodzielne, a często preparaty do toalety nosa są specjalnie przygotowane dla maluszków. Zwróćmy uwagę, aby nasz starszak dbał o higienę nosa i przekonajmy go, aby używał do tego przygotowanych dla niego sposobów. Wówczas jako rodzice nie będziemy musieli siedzieć nad dzieckiem, a jedynie będziemy go w tej pielęgnacji nosa wspierać.

c) Glikokortykosteroidy:

Donosowe:

  • beklometazon,
  • budezonid,
  • furoinian flutykazonu,
  • furoinian mometazonu,
  • propionian flutykazonu,

Doustne:

  • prednizon,

d) Przeciwhistaminowe (H1-blokery):

  1. Doustne:
    • cetyryzyna,
    • desloratadyna,
    • lewocetyryzyna,
    • feksofenadyna,
    • loratadyna,
    • rupatadyna,
      • bilastyna,
  2. Donosowe:
    • azelastyna,
    • lewokabastyna,
    • dimetynden,
    • difenhydramina,
    • mepyramina,
  3. Do worka spojówkowego:
    • azelastyna,
    • emedastyna,
    • epinastyna,
    • ketotifen,
    • olopatadyna,

e) Przeciwleukotrienowe:

  • montelukast,

f) Kromony:

  • kromoglikan sodowy,

g) Obkurczające naczynia błony śluzowej:

  • efedryna,
  • fenylefryna,
  • nafazolina,
  • ksylometazolina,
  • oksymetazolina,
  • tetryzolina,
  • tymazolina,
  • pseudoefedryna,

h) Przeciwcholinergiczne:

  • bromek ipratropium,

i) Immunoterapia.

Bibliografia:

  1. https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/wartowiedziec/57548,alergia
  2. https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/wartowiedziec/57558,objawy-alergii
  3. https://www.mp.pl/pacjent/grypa/lista/61758,jak-odroznic-katar-i-przeziebienie-od-alergii
  4. https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/57586,alergiczny-niezyt-nosa
  5. https://www.mp.pl/pediatria/wideo/154574,preparaty-wapnia-lek-na-przeziebienie-i-alergie
  6. Wapno nie działa na alergię – NEWS
  7. Preparty wapnia nie hamują reakcji alergicznych. Badanie kontrolowane metodą randomizowaną’ Klaudia Matysiak, Michał Matuszewski, Wojciech Feleszko, WUM 2017; dieta.mp.pl
  8. https://www.mp.pl/pacjent/alergie/lista/89720,czy-wapn-pomaga-w-leczeniu-alergii
  9. https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.17.3.
  10. https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/wartowiedziec/57567,leczenie-alergii