COVID-19: szczepienie kobiet w ciąży i karmiących piersią

W dniu 21.12.2020 pojawiło się stanowisko ACOG (American College of Obstetricians and Gynecologists), przygotowane przez grupę roboczą ds. szczepień, chorób zakaźnych i zdrowia publicznego.

FDA, czyli Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków, wydała pozwolenie na tzw. użycie w sytuacji wyjątkowej (emergency use authorization – EUA) dla dwóch szczepionek przeciwko COVID-19:

• Comirnaty firmy Pfizer/BioNTech do stosowania u osób w wieku ≥16 lat; pełny schemat szczepienia obejmuje 2 dawki w odstępie 21 dni,
• mRNA-1273 firmy Moderna do stosowania u osób w wieku >18 lat; pełny schemat szczepienia obejmuje 2 dawki w odstępie 28 dni.

ACIP (Advisory Committee on Immunization Practices) na ten moment rekomenduje, aby zacząć szczepić pacjentów z wymienionych grup ryzyka:

• pracownicy opieki zdrowotnej i podopieczni placówek opieki długoterminowej
• osoby w wieku ≥75 lat
• osoby w wieku 65–75 lat i osoby w wieku 16–64 lat, u których stwierdza się czynniki ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-19 (tutaj wśród czynników ryzyka wymienia się również CIĄŻĘ)

Rekomendacje ACOG (American College of Obstetricians and Gynecologists)

• Kobiety w ciąży (jako pacjenci objęci priorytetem szczepień ochronnych określonych przez ACIP) powinny mieć możliwość szczepienia przeciwko COVID-19 i nie należy odmawiać ich wykonania.
  Aktualnie brak jest danych z badań klinicznych dotyczącymi bezpieczeństwa stosowania szczepionek przeciwko COVID-19 u kobiet w ciąży, niemniej nie ma również danych, które by sugerowały, że szczepienie jest przeciwwskazane. W przedklinicznych badaniach toksyczności rozwojowej i reprodukcyjnej (Developmental and Reproductive Toxicity – DART) na modelach zwierzęcych przez Pfizer i Moderna nie zaobserwowano żadnych niepokojących sygnałów w tym zakresie.
• Kobiety w ciąży powinny mieć możliwość podjęcia własnej decyzji o szczepieniu przeciwko COVID-19. 
• Kobiety w ciąży rozważające szczepienie przeciwko COVID-19 powinny mieć dostęp do aktualnych danych na temat bezpieczeństwa i skuteczności szczepionek, ale również do informacji, jakie dane są aktualnie niedostępne.
• Rozmowa z lekarzem na temat szczepienia przeciwko COVID-19 ma pomóc ciężarnej podjąć decyzję dotyczącą szczepienia, nie jest jednak wymagana przed szczepieniem.
• Rozmowa jest okazją do przypomnienia o znaczeniu innych środków zapobiegania zakażeniu, takich jak mycie rąk, dystans fizyczny i noszenie maski.

Zagadnienia podczas rozmowy z kobietą w ciąży:

• aktywność wirusa w populacji,
• skuteczność szczepionki,
• ryzyko zachorowania na COVID-19 i ciężkość choroby u matki, w tym wpływ choroby matki na zdrowie płodu i noworodka,
• bezpieczeństwo szczepienia u ciężarnej i dla płodu.

Nie należy odmawiać podania immunoglobuliny anty-RhD kobietom, które otrzymały niedawno szczepienie przeciwko COVID-19 lub planują jego realizację, ponieważ nie wpływa to na odpowiedź immunologiczną na szczepionkę.

mp.pl

Karmienie piersią

• kobiety w okresie laktacji powinny być zaszczepione przeciwko COVID-19,
• nie należy przerywać lub unikać rozpoczęcia karmienia piersią u kobiet, które otrzymały szczepionkę przeciwko COVID-19.

Planowanie ciąży

• zaleca się, aby kobiety planujące ciążę zostały zaszczepione przeciwko COVID-19.
• mechanizm działania i profil bezpieczeństwa szczepionek mRNA przeciwko COVID-19 nie zwiększa ryzyka niepłodności.
• nie ma potrzeby opóźniania zajścia w ciążę po szczepieniu przeciwko COVID-19.
• w sytuacji, gdy kobieta zajdzie w ciążę po podaniu pierwszej dawki szczepionki, to drugą dawkę należy podać zgodnie ze wskazaniami.
• nie należy wymagać wykonywania testu ciążowego przed podaniem jakiejkolwiek szczepionki COVID-19, która otrzymała pozwolenie na EUA.

CDC i niezależny Komitet Doradczy ds. Praktyk Szczepień (ACIP) dostarczyły informacji, aby pomóc kobietom w ciąży w podjęciu decyzji o otrzymaniu szczepionki COVID-19. Osoby w ciąży mogą zdecydować się na szczepienie. Jeśli mają pytania dotyczące szczepień, rozmowa z lekarzem może pomóc im w podjęciu świadomej decyzji.

Obecnie dostępne są ograniczone dane na temat bezpieczeństwa szczepionek COVID-19 dla kobiet w ciąży. Badania toksyczności rozwojowej i reprodukcyjnej zwierząt (DART) są w toku i planowane są badania na kobietach w ciąży. CDC i Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) posiadają systemy monitorowania bezpieczeństwa w celu gromadzenia informacji o szczepieniach w czasie ciąży i będą ściśle monitorować raporty.

Chociaż nie przeprowadzono jeszcze badań opartych na działaniu szczepionek mRNA, eksperci uważają, że jest mało prawdopodobne, aby stanowiły one zagrożenie dla kobiet w ciąży. Szczepionki mRNA nie zawierają żywego wirusa powodującego COVID-19 i dlatego nie mogą wywołać choroby. Ponadto szczepionki mRNA nie oddziałują z DNA materiału genetycznego, ponieważ mRNA nie wchodzi do jądra komórki. Komórki szybko rozbijają mRNA. Jednak potencjalne ryzyko szczepionek mRNA dla kobiety w ciąży i jej płodu jest nieznane, ponieważ szczepionki te nie były badane u kobiet w ciąży.

Rutynowe testy na ciążę przed szczepieniem COVID-19 nie są zalecane. Kobiety, które próbują zajść w ciążę, nie muszą unikać ciąży po otrzymaniu szczepionki mRNA COVID-19.

Nie ma danych dotyczących bezpieczeństwa szczepionek COVID-19 u kobiet karmiących lub wpływu szczepionek mRNA na niemowlę karmione piersią lub na produkcję mleka. Uważa się, że szczepionki mRNA nie stanowią zagrożenia dla niemowlęcia karmiącego piersią. Osoby karmiące piersią i należące do grupy, której zaleca się podanie szczepionki COVID-19, takie jak personel medyczny, mogą zdecydować się na szczepienie.

CDC.gov

Bibliografia:

1. https://www.acog.org/clinical/clinical-guidance/practice-advisory/articles/2020/12/vaccinating-pregnant-and-lactating-patients-against-covid-19
2. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/recommendations/pregnancy.html
3. https://www.mp.pl/szczepienia/artykuly/wytyczne/255665,szczepienie-przeciwko-covid-19-kobiet-w-ciazy-i-karmiacych-piersia