Fałszywe przeciwwskazania do szczepień – czyli kiedy można szczepić?

Mitów dotyczących szczepień jest bardzo dużo. Równie dużo krąży historii o tym, kiedy nie należy szczepić.

Wielokrotnie zastanawiamy się ile odczekać po antybiotyku, aby można było podać szczepionkę, czy katar to już przeciwwskazanie do szczepienia. Były oczywiście kiedyś pomysły i szacowane okresy odstępu po chorobie czy po leczeniu, ale okazało się, że to po prostu bzdura, a wyliczenia były tylko hipotetyczne.

Co zatem mówi nauka?

ANTYBIOTYKI

Samo podawanie antybiotyku nie jest przeciwwskazaniem do szczepień. Lekarz decyduje o szczepieniu na podstawie stanu pacjenta. Antybiotyk nie wpływa na zmniejszenie skuteczności szczepionki, a jednocześnie nie zwiększa ryzyka wystąpienia niepożądanego odczynu poszczepiennego (NOP).

PRZEZIĘBIENIE

Łagodny przebieg ostrej choroby infekcyjnej, nawet z gorączką NIE jest przeciwwskazaniem do szczepień.

Przykładem infekcji podczas których możemy szczepić są:

• przeziębienie,
• wysiękowe zapalenie ucha środkowego,
• biegunka.

ZDROWIENIE po chorobie

Ile po chorobie szczepić? Otóż odpowiedź okazuje się prosta: OD RAZU po zakończeniu leczenia.

Nie ma potrzeby oczekiwania na “odpoczynek” po chorobie. Nie ma potrzeby na wydłużanie oczekiwania na szczepienia 3 miesiące, gdy dziecko przebyło ospę wietrzną.

Szczepimy następnego dnia po każdej chorobie, gdy lekarz uzna, że dziecko jest zdrowe.

Szczepienie zaraz po przechorowaniu jest tak samo skuteczne i nie powoduje wystąpienia większej ilości niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP).

KONTAKT Z CHOROBĄ ZAKAŹNĄ

Czy należy szczepić dziecko, gdy jego rodzeństwo choruje, np. na ospę czy inną chorobę zakaźną? Oczywiście, że tak.

Przede wszystkim trzeba pamiętać, że są choroby, przed którymi można się uchronić szczepiąc po ekspozycji (czyli po kontakcie), jak: ospa wietrzna, żółtaczka typu A czy wścieklizna. Zaszczepienie pacjenta, nawet w trakcie rozwoju jeszcze nie widocznej choroby jest bezpieczne i skuteczne.

Złota zasada: gdy brat jest chory, a siostra zdrowa, to siostrę można bez problemu szczepić 🙂

NOP po szczepieniu

Wystąpienie łagodnego lub umiarkowanego niepożądanego odczynu poszczepiennego (NOP) nie jest w ogóle przeciwwskazaniem do dalszego szczepienia.

Jeżeli u dziecka wcześniej wystąpił obrzęk, zaczerwienienie, bolesność, powiększenie węzłów chłonnych nie musimy się nad niczym zastanawiać i dziecko może spokojnie otrzymać kolejne dawki szczepionek.

CHOROBA PRZEWLEKŁA

Pacjenci ze stabilną chorobą przewlekłą mogą być szczepieni. Podobnie u pacjentów z chorobami neurologicznymi, takimi jak:

• mózgowe porażenie dziecięce,
• stabilna padaczka,
• opóźnienie rozwoju psychomotorycznego

mogą być szczepieni.

ASYMETRIA NAPIĘCIA MIĘŚNIOWEGO

Zarówno nieznaczna asymetria napięcia mięśniowego, jak i kręcz szyi nie stanowią problemu, aby dziecko zostało zaszczepione.

WADY WRODZONE

Wady wrodzone to sytuacja, kiedy to pacjent z uwagi na duże ryzyko powinien otrzymać dodatkowe szczepienia ochronne. Plan szczepień powinien być rozszerzony. Nie ma absolutnie podstaw do rezygnacji ze szczepień.

WCZEŚNIACTWO

Wcześniaki to specjalna grupa, której należy się szczególna uwaga. W Polsce wcześniaki mają zagwarantowany specjalny program szczepień, który uwzględnia m.in. bezpłatne szczepienia skojarzone (5w1).

U wcześniaków bardzo ważne jest, aby dodatkowo rozszerzyć cykl szczepień. Świetnym przykładem są tutaj Brytyjczycy, który szczepią dzieci od 26 tyg. ciąży cyklem: 6w1-meningoB-pneumokoki-rotawirusy na jednej wizycie [kliknij].

ALERGIA

Nie ma przeciwwskazań do odraczania szczepienia przeciwko odrze, śwince, różyczce (MMR) u dzieci z alergią na białko jaja kurzego. [kliknij]

Dziecko w trakcie odczulania również może być szczepione.

Choroby alergiczne nie związane ze szczepieniem również nie jest przeciwwskazaniem do otrzymania szczepienia.

Przeciwwskazaniem do szczepienia jest wstrząs anafilaktyczny.

KOBIETA W CIĄŻY

Nie ma przeciwwskazań, aby dziecko trzymało jakąkolwiek szczepionkę, gdy mama jest z kolejnym dzieckiem w ciąży. Wręcz przeciwnie, to zaszczepienia otoczenia chroni kobietę ciężarną.

Zobacz również szczepienia zalecane w ciąży. [kliknij]

KARMIENIE PIERSIĄ

Trzeba pamiętać, że karmienie piersią nie jest właściwie przeciwwskazaniem do wykonywania szczepień. Zarówno dla mamy, jak i jej dziecka.

Niektórych żywych szczepionek nie podaje się kobiecie karmiącej piersią, np. grypy.

OPERACJA

Nie ma żadnych przeciwwskazań, aby pacjent został zaszczepiony przed planowanym zabiegiem operacyjnym. Podanie szczepionki nie wpływa na przebieg zabiegu, ani na powrót do zdrowia po zabiegu.

Trzeba pamiętać, aby zachować właściwy odstęp zalecany:

• najpóźniej 3 dni przed zabiegiem operacyjnym szczepionki “nieżywe”,
• najpóźniej 14 dni przed zabiegiem operacyjnym szczepionki “żywe”.

Bibliografia

1. Standard kwalifikacji do szczepienia dzieci i młodzieży. Propozycja wytycznych Polskiego Towarzystwa Wakcynologii
2. Hamborsky J., Kroger A., Wolfe S. (red.): Centers for Disease Control and Prevention.
3. Epidemiology and Prevention of Vaccine‑Preventable Diseases. Wyd. 13. Public Health
4. Foundation, Waszyngton, 2015 (https://www.cdc.gov/vaccines/pubs/pinkbook/)
5. Australian Immunization Handbook (2019). https://immunisationhandbook.health.gov.au/
6. New Zealand Ministry of Health: Immunisation Handbook 2017, wyd.2. Wellington: Ministry of Health. www.health.govt.nz/publication/immunisation-handbook-2017
7. ECDC: Immunisation and vaccines. ecdc.europa.eu/en/immunisation-and-vaccines
8. WHO: Immunization, Vaccines and Biologicals. www.who.int/immunization/policy/en/
9. Ezeanolue E., Harriman K., Hunter P. i wsp.: General best practice guidelines for immunization. Best practices guidance of the Advisory Committee on Immunization Practices
   (ACIP). www.cdc.gov/vaccines/hcp/acip‑recs/general‑recs/downloads/general‑recs.pdf
10. National Advisory Committee on Immunization: Canadian Immunization Guide. https://www.canada.ca/en/public‑health/services/canadian‑immunization‑guide.html
11. STIKO: Recommendations of the Standing Committee on Vaccination (STIKO) at the Robert Koch Institute – 2017/2018. Epidemiologisches Bulletin, 34/2017: www.rki.de/EN/Content/infections/Vaccination/recommandations/34_2017_engl.html (cyt. 19.03.2019)
12. Public Health England: Immunisation against infectious disease. https://www.gov.uk/government/collections/immunisation‑against‑infectious‑disease‑the‑green‑book
13. Mrukowicz J. (red.): Jak rozmawiać z rodzicami o szczepieniach dzieci. Praktyczny przewodnik dla lekarzy i pielegniarek. Med. Prakt. Szczep., Wyd. Specj. 1/2018