Przepuklina pachwinowa u dzieci
30 grudnia, 2018Witajcie!
Wielu z nas kojarzy słowo przepuklina ze sformułowaniem – nie dźwigaj bo będziesz miał przepuklinę! I tu należy się zatrzymać, ponieważ nie jest to tylko potoczne stwierdzenie, jednak odnosi się głównie do mechanizmu powstawania przepuklin u dorosłych – kiedy dochodzi do przemieszczenia struktur jamy brzusznej przez tak zwane miejsca osłabionego oporu tkanek. Jeśli chodzi o dzieci – mówimy o wrodzonej predyspozycji do powstania przepuklin.
Zacznijmy od anatomii – bez niej ani rusz. Z punktu widzenia przepukliny, istotne jest zrozumienie co to takiego jest kanał pachwinowy. Ogólnie rzecz biorąc, jest to struktura, którą tworzą poszczególne warstwy powłok brzuch i więzadło pachwinowe. Każdy ma 2 kanały pachwinowe – po lewej i prawej. Kanał ten skierowany jest od strony bocznej do środka (do okolicy łonowej). W zależności od płci, różni się jego zawartość. U dziewczynek jest to więzadło obłe macicy – jedno z więzadeł, które “mocują” macicę wewnątrz miednicy. U chłopców jest znacznie więcej składowych – nasieniowód, naczynia odżywcze jąder i najądrzy, naczynia limfatyczne i inne.
W przypadku przepukliny pachwinowej, występuje dodatkowa “niechciana” składowa kanału pachwinowego – worek przepuklinowy z jego zawartością.
Więc czym jest przepuklina pachwinowa? Jest to nieprawidłowe uwypuklenie zawartości jamy brzusznej przez kanał pachwinowy. U dzieci głównie mówimy o przepuklinach skośnych – elementy jamy brzusznej przechodzą przez cały kanał pachwinowy.
Czy jest to częsta choroba? Kogo dotyczy?
Tak – jest to dość częsta przypadłość – dotyczy ok 1-5% dzieci. Znacznie częściej występuje u chłopców (nawet 8-10x częściej). Znacznie częściej przepukliny obserwujemy u wcześniaków – w tej grupie występuje nawet u 17% pacjentów (jest to związane z ogromnym rozwojem opieki neonatologicznej nad dziećmi przedwcześnie urodzonymi).
Nieznacznie częściej występuje po stronie prawej (ok.60% przypadków). U niektórych dzieci obecna jest przepuklina obustronna – w grupie wcześniaczej nawet do 55% pacjentów.
Dlaczego się tak dzieje?
Przyczyną powstania przepukliny pachwinowej jest otwarty wyrostek pochwowy otrzewnej – jest to taka płodowa wypustka jamy brzusznej, która dochodzi do okolicy narządów płciowych (związana z uwypuklaniem otrzewnej w trakcie zstępowania jądra z jamy brzusznej do moszny u chłopców oraz tworzeniem więzadła obłego macicy u dziewczynek). Zwykle wyrostek zamyka się tuż przed porodem i przez pierwsze miesiące życia dziecka. Należy tutaj dodać, że można mięć otwarty wyrostek pochwowy otrzewnej i nie jest to równoznaczne z ryzykiem rozwoju przepukliny.
Jak się objawia przepuklina pachwinowa?
Zwykle rodzice obserwuje zgrubienie (guzek, gulka) w okolicy pachwiny w trakcie kąpieli dziecka. W niektórych przypadkach nie musi pojawiać się zgrubienie pachwinie – może powiększać się moszna (lub okolica warg sromowych u dziewczynek). Może pojawiać się w pozycji leżącej lub częściej stojącej. Najlepiej przepukliny ujawniają się w trakcie płaczu dziecka, kaszlu lub parcia – wówczas przepuklina powiększa się i uwidacznia się w/w zgrubienie (jest to rodzaj tzw. próby Valsalvy – polega to na zwiększeniu ciśnienia w jamie brzusznej – często nazwę tę spotykają rodzice w opisach USG).
Przepuklina pachwinowa rzadko daje dolegliwości bólowe – rodzice mogą wiązać to z bólem, ponieważ tak jak powiedzieliśmy- pojawia się w momencie niepokoju dziecka.
Jeśli zaobserwowaliście takie zgrubienie u swojego dziecka – koniecznie skonsultujcie się ze swoim lekarzem.
Uwypuklenie ma zwykle obły kształt zgodny z przebiegiem kanału pachwinowego, przy dotyku jest dość miękkie, przy niewielkim ucisku często się “chowa”.
Jak potwierdzić przepuklinę pachwinowa?
Konieczne jest dokładne badanie lekarskie. Małe dzieci badania się w pozycji leżącej, u starszych pomocna bywa pozycja stojąca. Gdy Wasze dziecko płacze w trakcie badania – nie uspokajajcie go – w tym przypadku jest to dla nas najlepsza współpraca ze strony dziecka ! 🙂
Czy zawsze jest to miękki guzek w pachwinie?
Niestety nie! Zawsze należy mięć z tyłu głowy stan uwięźnięcia przepukliny! (opisywałem to już w temacie przepukliny pępkowej). Do uwięźnięcia dochodzi, gdy uwypuklenie jamy brzusznej “utknie” we wrotach przepukliny i nie może samoistnie wrócić na swoje miejsce. Dochodzi wówczas do zastoju krwi w obrębie struktur uwięźnietych – jest to stan naglący, wymaga pilnej oceny lekarskiej!
Uwięźnięta przepuklina pachwinowa może dawać dolegliwości bólowe oraz silny niepokój dziecka.
Jak diagnozować przepuklinę?
Tak jak powiedzieliśmy – najważniejsze jest dokładne badanie lekarskie. Dodatkowo, badaniem potwierdzającym jest USG kanałów pachwinowych – oceni nam wielkość przepukliny, zawartość worka przepuklinowego, ewentualne inne odchylenia okolicy badanej.
Moje dziecko ma przepuklinę – co dalej?
Przepuklina pachwinowa jest stanem wymagającym opieki chirurga dziecięcego. U najmniejszych pacjentów (w okresie niemowlęcym) można przyjąć postawę wyczekującą – przy bardzo szybkim rozwoju dziecka w tym okresie może dojść do zamknięcia wyrostka pochwowego i ustąpienia przepukliny. W przypadku brak poprawy, powiększania przepukliny oraz pacjentów starszych – jest to wskazanie do leczenia operacyjnego w trybie planowym.
W przypadku uwięźnięcia przepukliny i gdy doszło do samoistnego odprowadzenia (po uspokojeniu się dziecka, czasami w trakcie podróży samochodem) lub odprowadzenia przez lekarza – jest to wskazanie do leczenia operacyjnego w trybie przyśpieszonym.
Największe ryzyko uwięźnięcia występuje do 6 miesiąca życia dziecka.
Pamiętajcie! Każdy epizod pojawienia się twardego zgrubienia z towarzyszącym silnym niepokojem dziecka musi być skonsultowany z lekarzem!
W przypadku, gdy nie udaje się odprowadzić przepukliny, pojawiają się objawy niedrożności przewodu pokarmowego (wzdęcie brzuszka, wymioty, brak gazów i stolca) i znacznie zwiększa się ryzyko perforacji jelita (powstania dziury w ścianie jelita – jest to bezpośredni stan zagrożenia życia!).
Przy takim obrazie dziecko powinno być niezwłocznie zoperowane w ośrodku chirurgii dziecięcej.
Jakie są metody leczenia operacyjnego?
Metoda klasyczna (otwarta) – na wysokości kanału pachwinowego wykonuje się niewielkie nacięcie w fałdzie skórnym, następnie otwiera się kanał pachwinowy i zaopatruje się worek przepuklinowy (przy okazji można dobrze ocenić inne struktury).
Metoda laparoskopowa (z użyciem kamerki endoskopowej) – aktualnie najpopularniejszą metodą jest PIRS stworzona przez prof.Dariusza Patkowskiego z Wrocławia – pod kontrolą kamery laparoskopowej wprowadzonej przez pępek dziecka, przeprowadza się specjalną techniką przeskórnę nitkę, która zamyka wrota przepukliny.
Odnośnie możliwych metod leczenia najlepiej porozmawiajcie z Waszym chirurgiem dziecięcym.
Często rodzice pytają czy wszczepianiu siatkę przepuklinową (tak jak to się robi u dorosłych) – odpowiedź brzmi NIE. Nie robimy tego z uwagi na to, że dziecko cały czas rośnie i wymagałoby to ciągłych wymian siatek. Kolejnym powodem odmienności operacyjnej jest fakt, iż u dzieci unikania się stosowania sztucznych materiałów kiedy nie ma bezwzględnych wskazań.
Jeśli macie jakieś pytania – zapraszam do dyskusji.
Pozdrawiam,
Pan Skalpel
Wiram mój synek w tym momencie ma 2 lata i 5 miesiecy dokladnie miesiąc temu miał operacje na przepukline pachwinowa prawa strona jednak teraz czyli miesiąc po operacji wyszła mu przepuklina lewej strony. Czemu tak sie dzieje skoro wcześniej jej tam nie było ? Ile dziecko może z tym chodzić ( chowa się ) bo jest teraz pandemia i nie robią operacji? Jaki czas musi minąć od narkozy aby podać następną proszę o odpowiedź.
Witam.
U mojego synka wystąpiła przepuklina pachwinowa lewostronna gdy miał 1.5msc. Operacja odbyła się gdy skończył rok. W zaleceniach ma podane NIE CHODZIĆ przez 2 tyg. Mam nadzieję że uda nam się to osiągnąć. Jakie są jeszcze inne zalecenia w takiej sytuacji.
Zwykle dziecko powinno przez 4tygodnie prowadzić oszczędzajacy tryb życia (unikanie biegania, skakania). Pielęgnacja rany zgodnie z zaleceniami chirurga. Leki przeciwbólowe doraźnie oraz kontrola pooperacyjna w Poradni Chirurgii Dziecięcej.