Przepuklina pachwinowa u dzieci

Przepuklina pachwinowa u dzieci

30 grudnia, 2018 3 przez Pan Skalpel

Witajcie!

Wielu z nas kojarzy słowo przepuklina ze sformułowaniem – nie dźwigaj bo będziesz miał przepuklinę! I tu należy się zatrzymać, ponieważ nie jest to tylko potoczne stwierdzenie, jednak odnosi się głównie do mechanizmu powstawania przepuklin u dorosłych – kiedy dochodzi do przemieszczenia struktur jamy brzusznej przez tak zwane miejsca osłabionego oporu tkanek. Jeśli chodzi o dzieci – mówimy o wrodzonej predyspozycji do powstania przepuklin.

Zacznijmy od anatomii – bez niej ani rusz. Z punktu widzenia przepukliny, istotne jest zrozumienie co to takiego jest kanał pachwinowy. Ogólnie rzecz biorąc, jest to struktura, którą tworzą poszczególne warstwy powłok brzuch i więzadło pachwinowe. Każdy ma 2 kanały pachwinowe – po lewej i prawej. Kanał ten skierowany jest od strony bocznej do środka (do okolicy łonowej). W zależności od płci, różni się jego zawartość. U dziewczynek jest to więzadło obłe macicy – jedno z więzadeł, które “mocują” macicę wewnątrz miednicy. U chłopców jest znacznie więcej składowych – nasieniowód, naczynia odżywcze jąder i najądrzy, naczynia limfatyczne i inne.
W przypadku przepukliny pachwinowej, występuje dodatkowa “niechciana” składowa kanału pachwinowego – worek przepuklinowy z jego zawartością.

Więc czym jest przepuklina pachwinowa? Jest to nieprawidłowe uwypuklenie zawartości jamy brzusznej przez kanał pachwinowy. U dzieci głównie mówimy o przepuklinach skośnych – elementy jamy brzusznej przechodzą przez cały kanał pachwinowy.

Czy jest to częsta choroba? Kogo dotyczy?
Tak – jest to dość częsta przypadłość – dotyczy ok 1-5% dzieci. Znacznie częściej występuje u chłopców (nawet 8-10x częściej). Znacznie częściej przepukliny obserwujemy u wcześniaków – w tej grupie występuje nawet u 17% pacjentów (jest to związane z ogromnym rozwojem opieki neonatologicznej nad dziećmi przedwcześnie urodzonymi).
Nieznacznie częściej występuje po stronie prawej (ok.60% przypadków). U niektórych dzieci obecna jest przepuklina obustronna – w grupie wcześniaczej nawet do 55% pacjentów.

Dlaczego się tak dzieje?
Przyczyną powstania przepukliny pachwinowej jest otwarty wyrostek pochwowy otrzewnej – jest to taka płodowa wypustka jamy brzusznej, która dochodzi do okolicy narządów płciowych (związana z uwypuklaniem otrzewnej w trakcie zstępowania jądra z jamy brzusznej do moszny u chłopców oraz tworzeniem więzadła obłego macicy u dziewczynek). Zwykle wyrostek zamyka się tuż przed porodem i przez pierwsze miesiące życia dziecka. Należy tutaj dodać, że można mięć otwarty wyrostek pochwowy otrzewnej i nie jest to równoznaczne z ryzykiem rozwoju przepukliny.

Jak się objawia przepuklina pachwinowa?
Zwykle rodzice obserwuje zgrubienie (guzek, gulka) w okolicy pachwiny w trakcie kąpieli dziecka.  W niektórych przypadkach nie musi pojawiać się zgrubienie pachwinie – może powiększać się moszna (lub okolica warg sromowych u dziewczynek). Może pojawiać się w pozycji leżącej lub częściej stojącej. Najlepiej przepukliny ujawniają się w trakcie płaczu dziecka, kaszlu lub parcia – wówczas przepuklina powiększa się i uwidacznia się w/w zgrubienie (jest to rodzaj tzw. próby Valsalvy – polega to na zwiększeniu ciśnienia w jamie brzusznej – często nazwę tę spotykają rodzice w opisach USG).
Przepuklina pachwinowa rzadko daje dolegliwości bólowe – rodzice mogą wiązać to z bólem, ponieważ tak jak powiedzieliśmy- pojawia się w momencie niepokoju dziecka.

Jeśli zaobserwowaliście takie zgrubienie u swojego dziecka – koniecznie skonsultujcie się ze swoim lekarzem.
Uwypuklenie ma zwykle obły kształt zgodny z przebiegiem kanału pachwinowego, przy dotyku jest dość miękkie, przy niewielkim ucisku często się “chowa”.

Jak potwierdzić przepuklinę pachwinowa?
Konieczne jest dokładne badanie lekarskie. Małe dzieci badania się w pozycji leżącej, u starszych pomocna bywa pozycja stojąca. Gdy Wasze dziecko płacze w trakcie badania – nie uspokajajcie go – w tym przypadku jest to dla nas najlepsza współpraca ze strony dziecka ! 🙂

Czy zawsze jest to miękki guzek w pachwinie?
Niestety nie! Zawsze należy mięć z tyłu głowy stan uwięźnięcia przepukliny! (opisywałem to już w temacie przepukliny pępkowej). Do uwięźnięcia dochodzi, gdy uwypuklenie jamy brzusznej “utknie” we wrotach przepukliny i nie może samoistnie wrócić na swoje miejsce. Dochodzi wówczas do zastoju krwi w obrębie struktur uwięźnietych – jest to stan naglący, wymaga pilnej oceny lekarskiej!
Uwięźnięta przepuklina pachwinowa może dawać dolegliwości bólowe oraz silny niepokój dziecka.

Jak diagnozować przepuklinę?
Tak jak powiedzieliśmy – najważniejsze jest dokładne badanie lekarskie. Dodatkowo, badaniem potwierdzającym jest USG kanałów pachwinowych – oceni nam wielkość przepukliny, zawartość worka przepuklinowego, ewentualne inne odchylenia okolicy badanej.

Moje dziecko ma przepuklinę – co dalej?
Przepuklina pachwinowa jest stanem wymagającym opieki chirurga dziecięcego. U najmniejszych pacjentów (w okresie niemowlęcym) można przyjąć postawę wyczekującą – przy bardzo szybkim rozwoju dziecka w tym okresie może dojść do zamknięcia wyrostka pochwowego i ustąpienia przepukliny. W przypadku brak poprawy, powiększania przepukliny oraz pacjentów starszych – jest to wskazanie do leczenia operacyjnego w trybie planowym.

W przypadku uwięźnięcia przepukliny i gdy doszło do samoistnego odprowadzenia (po uspokojeniu się dziecka, czasami w trakcie podróży samochodem) lub odprowadzenia przez lekarza – jest to wskazanie do leczenia operacyjnego w trybie przyśpieszonym.
Największe ryzyko uwięźnięcia występuje do 6 miesiąca życia dziecka.

Pamiętajcie! Każdy epizod pojawienia się twardego zgrubienia z towarzyszącym silnym niepokojem dziecka musi być skonsultowany z lekarzem!

W przypadku, gdy nie udaje się odprowadzić przepukliny, pojawiają się objawy niedrożności przewodu pokarmowego (wzdęcie brzuszka, wymioty, brak gazów i stolca) i znacznie zwiększa się ryzyko perforacji jelita (powstania dziury w ścianie jelita – jest to bezpośredni stan zagrożenia życia!).
Przy takim obrazie dziecko powinno być niezwłocznie zoperowane w ośrodku chirurgii dziecięcej.

Jakie są metody leczenia operacyjnego?
Metoda klasyczna (otwarta) – na wysokości kanału pachwinowego wykonuje się niewielkie nacięcie w fałdzie skórnym, następnie otwiera się kanał pachwinowy i zaopatruje się worek przepuklinowy (przy okazji można dobrze ocenić inne struktury).
Metoda laparoskopowa (z użyciem kamerki endoskopowej) – aktualnie najpopularniejszą metodą jest PIRS stworzona przez prof.Dariusza Patkowskiego z Wrocławia – pod kontrolą kamery laparoskopowej wprowadzonej przez pępek dziecka, przeprowadza się specjalną techniką przeskórnę nitkę, która zamyka wrota przepukliny.
Odnośnie możliwych metod leczenia najlepiej porozmawiajcie z Waszym chirurgiem dziecięcym.

Często rodzice pytają czy wszczepianiu siatkę przepuklinową (tak jak to się robi u dorosłych) – odpowiedź brzmi NIE. Nie robimy tego z uwagi na to, że dziecko cały czas rośnie i wymagałoby to ciągłych wymian siatek. Kolejnym powodem odmienności operacyjnej jest fakt, iż u dzieci unikania się stosowania sztucznych materiałów kiedy nie ma bezwzględnych wskazań.

 

Jeśli macie jakieś pytania – zapraszam do dyskusji.

Pozdrawiam,
Pan Skalpel