Odra, groźna choroba zakaźna

Odra, groźna choroba zakaźna

9 listopada, 2018 0 przez Łukasz Durajski

Odra jest chorobą o bardzo dużej zakaźności – po kontakcie z wirusem choruje do 90% nieuodpornionych osób.

Częste pytania zebrane z ostatnich postów:

🔷 Co robić, jeśli dorosły był szczepiony w dzieciństwie? Co robić, jeśli dorosły nie był szczepiony w dzieciństwie?

Nieuodpornieni dorośli, którzy nie są narażeni na zwiększone ryzyko zakażenia, powinni otrzymać 1 dawkę MMR.
Nieuodpornieni dorośli, u których istnieje zwiększone ryzyko ekspozycji na odrę lub świnkę, powinni otrzymać 2 dawki MMR w odstępie co najmniej 28 dni.
Do grupy zwiększonego ryzyka kontaktu z chorym na odrę lub świnkę należą:
a) pracownicy placówek opieki zdrowotnej,
b) studenci szkół wyższych i pomaturalnych,
c) osoby podróżujące za granicę.

Osoby zaszczepione 2 dawkami w dzieciństwie uznajemy za odporne.

🔷 Co robić, jeśli dorosły nie wie czy był szczepiony w dzieciństwie i nie ma książeczki szczepień?

Wtedy dorosły powinnien się zaszczepić – szczepienie uważane jest za niewykonane bez wpisu w książeczkę zdrowia.

🔷 Czy można szczepić, kiedy w domu jest kobieta ciężarna i noworodek?

Tak – szczepienie jest bezpieczne i nie zaraża się po nim.

🔷 Jeśli dziecko nie ma jeszcze roku – czy można zaszczepić je wcześniej?

Można. Szczepionkę MMR można stosować u osób w wieku ≥12 miesięcy, a w wyjątkowych sytuacjach również u niemowląt, które ukończyły 6 miesiąc życia. Dawka w tym okresie uznawana jest za dawkę MMR zero. Nie liczy się ona do standardowych dawek, które w standardowym kalendarzu szczepień podawane są po 12 miesiącu, to znaczy, że szczepienia z kalendarza szczepień należy wykonać zgodnie z planem szczepień.

Dzieci, które zaszczepiono MMR w wieku poniżej 12 miesięcy, są potencjalnie podatne na zachorowanie na wszystkie trzy choroby (ze względu na mniejszą immunogenność szczepionki w tym wieku spowodowaną obecnością nabytych biernie od matki swoistych przeciwciał). Takie dzieci należy dodatkowo zaszczepić 2 dawkami MMR – pierwszą dawką w wieku 12–15 miesięcy (w wieku 12 miesięcy, jeżeli dziecko przebywa w rejonie o dużym ryzyku zachorowania), a drugą dawką – jeśli ryzyko zachorowania nadal jest zwiększone – po upływie co najmniej 28 dni.

🔷 W jakim odstępie można zaszczepić na MMR po wykonaniu innych szczepień, a w jakim odstępie przed innymi szczepieniami?

Odstęp między szczepieniami MMR i p.ospie wynosi 4 tygodnie. Odstęp pomiędzy MMR, a innymi szczepieniami może być dowolny. Można wykonywać szczepienia razem.

🔷 A ciąża?

W celu profilaktyki zespołu różyczki wrodzonej, wszystkie kobiety w wieku rozrodczym (nastoletnie dziewczęta i dorosłe kobiety przed menopauzą) uznane za podatne na różyczkę należy zaszczepić 1 dawką szczepionki MMR. Szczepionki MMR nie należy podawać w czasie ciąży. Po porodzie lub po zakończeniu ciąży nieuodpornione kobiety należy jak najszybciej zaszczepić (w miarę możliwości jeszcze przed wypisaniem z placówki opieki zdrowotnej). Zaszczepione kobiety należy poinformować, że należy unikać zajścia w ciążę przez 28 dni po podaniu MMR (w ChPL dostępnych w Polsce szczepionek MMR producenci podają 1 miesiąc).

🔶 Badanie przeciwciał – jakie badania należy wykonać?

IgG na przeciwciała z krwi – cena zależy od laboratorium.
Jeśli myślisz że byłeś/aś narażony/a na odrę to IgG + IgM.

Stężenie swoistych przeciwciał w surowicy po szczepieniu zmniejsza się wraz z upływem czasu, pomimo klinicznej odporności na zachorowanie. Udokumentowane prawidłowo wykonane szczepienie ma większe znaczenie w ocenie odporności niż wyniki oznaczenia stężenia swoistych przeciwciał. Nie zaleca się podawania dodatkowych dawek MMR u osób zaszczepionych 2 dawkami szczepionki zawierającej wirusa odry lub świnki, u których uzyskano ujemny lub wątpliwy wynik oceny stężenia swoistych przeciwciał w surowicy. Osoby takie należy uznać na odporne.

🔷 Czy dzieci są odporne na odrę, czy inne choroby, kiedy karmione są piersią?

Temat był już omawiany:
https://m.facebook.com/groups/1762166743805376?view=permalink&id=1777377415617642

Pierwszym sposobem na uzyskanie przez dziecko odporności jest przed i tuż po urodzeniu, i nazywa się to bierną odpornością. Gdy matka jest w ciąży, przeciwciała wytwarzane są przez układ odpornościowy matki, a następnie transportowane przez łożysko do krwioobiegu płodu. Te typy przeciwciał są nazywane immunoglobuliną g. Zobaczysz je w skrócie “IgG” i są one jedynym rodzajem przeciwciała, które przechodzi przez łożysko do rosnącego płodu. Nazywa się je pasywnymi matczynymi IgG, z powodu tego, czym są i jak są przenoszone na dziecko.
IgG są najczęstszym typem przeciwciał w naszym ciele i chronią nas – tak samo jak nienarodzone dzieci – przed chorobami wirusowymi i bakteryjnymi. Dzieci rodzą się ze wszystkimi pasywnymi matczynymi przeciwciałami IgG, niezależnie od sposobu ich karmienia.
Przeciwciała matczynej IgG są jednak tymczasowe i stopniowo znikają w ciągu około 6-8 miesięcy po urodzeniu. Na szczęście, po urodzeniu dziecko zaczyna wytwarzać własne przeciwciała IgG w odpowiedzi na wirusy i bakterie w ich środowisku. Po sześciu miesiącach, tuż po tym, jak przeciwciała matki nie są już obecne, zdrowe dziecko produkuje własne przeciwciała IgG na normalnych poziomach, ze względu na dojrzewanie ich układu odpornościowego.

Drugim sposobem, w jaki dziecko może uzyskać odporność bierną, jest mleko matki. Siara jest pierwszym mlekiem, które kobieta produkuje, gdy zaczyna karmić piersią, i zawiera dużą liczbę przeciwciał nazywanych immunoglobulinami wydzielniczymi. Zobaczysz to w skrócie jako IgA (najpierw omówiliśmy IgG, a teraz IgA). Dzieci nie są w stanie wchłonąć tych pasywnych przeciwciał matczynych z mleka lub siary bezpośrednio do krwioobiegu. Zamiast tego, przeciwciała IgA w mleku i siary chronią przed infekcją poprzez pracę w przewodzie pokarmowym dziecka. Te przeciwciała IgA przenikają i chronią błony śluzowe w jamie ustnej, drogach oddechowych, gardle i jelitach dziecka. Ta pasywna odpornoś IgA trwa do momentu odstawienia dziecka od piersi

🔺Jak postępować w czasie epidemii odry, świnki lub różyczki?

Osoby uznane za nieuodpornione należy poddać szczepieniu, o ile nie występują przeciwwskazania. W przypadku dużego ogniska epidemicznego, obejmującego dzieci w wieku przedszkolnym (1–4 lat) lub osoby dorosłe zaszczepione 1 dawką MMR, należy rozważyć podanie drugiej dawki szczepionki.

Sugeruje się, aby niemowlęta w wieku ≥6 miesięcy zaszczepić MMR, jeżeli ryzyko zachorowania na odrę jest zwiększone.
Dzieci, które szczepionkę MMR otrzymały przed ukończeniem 12 miesięcy, wymagają jednak ponownego podania 2 dawek szczepionki z zachowaniem zalecanego odstępu pomiędzy dawkami. Pierwszą z tych dawek należy podać nie wcześniej niż w wieku 12 miesięcy.

🔺Co robić po kontakcie z chorym na odrę?

Zaleca się, by nieuodpornione osoby zaszczepić szczepionką MMR, jeżeli nie istnieją przeciwwskazania.
Szczepionka MMR podana w ciągu 72 godzin po ekspozycji na odrę może zapobiec zachorowaniu lub złagodzić przebieg choroby. U osób w wieku ≥12 miesięcy, u których nie stwierdzono przeciwwskazań do szczepienia, preferuje się podanie MMR zamiast immunoglobuliny. Jeżeli po kontakcie nie doszło do zakażenia, szczepienie zapewni ochronę w razie kolejnej ekspozycji. Jeżeli po kontakcie dojdzie do zachorowania, szczepienie MMR w okresie bezobjawowym lub zwiastunowym odry nie zwiększa ryzyka wystąpienia NOP.

🔺A co z nieuodpornionymi osobami, których nie można zaszczepić MMR (ze względu na przeciwwskazania lub brak zgody)?

Po kontakcie z chorym na odrę należy podać immunoglobulinę.
Podanie nieuodpornionym osobom immunoglobuliny w ciągu 6 dni po kontakcie z chorym na odrę może zapobiec zachorowaniu lub złagodzić przebieg choroby. Dostępne są preparaty immunoglobuliny podawane domięśniowo (IGIM), dożylnie (IGIV) i podskórnie (IGSC). W porównaniu z IGIM, IGIV można podawać w większych dawkach, dzięki czemu pacjent otrzymuje ochronne przeciwciała w większym stężeniu. Jednak wykorzystanie IGIV w praktyce klinicznej wiąże się z większym kosztem terapii i koniecznością podawania preparatu w warunkach szpitalnych przez wyszkolony personel przy odpowiednim monitorowaniu pacjenta.
Zalecana dawka IGIM wynosi 0,5 ml/kg mc. (maks. 15 ml), a IGIV – 400 mg/kg mc.

https://www.mp.pl/szczepienia/artykuly/wytyczne/77398,postepowanie-w-przypadku-kontaktu-z-chorym-na-chorobe-zakazna-i-profilaktyka-epidemii-w-placowkach-opieki-zdrowotnej-cz-2-zalecenia-acip

 

Anna Denslow

Fot: parents.com