Kleszcze – gryzący problem

Kleszcze to organizmy przenoszące zagrażające życiu człowieka choroby takie jak najbardziej znana borelioza czy kleszczowe zapalenie mózgu, ale także babeszjoza, anaplazmoza, bartoneloza, gorączka Q, tularemia czy tibola.

Usuwanie kleszcza

Najważniejsze pytanie: kto? Kleszcza może usunąć każdy, ważne tylko, aby zrobić to zgodnie z zasadami. Kleszcza usuwamy wyłącznie mechanicznie, czyli za pomocą szczypczyków, pęsety, kartą do usuwania kleszcza czy plastikowymi haczykami. Niczym nie smarujemy kleszcza przed wyrwaniem. Podczas wyrywania nie stosujemy ruchów obrotowych, po prostu ciągniemy do góry. Po usunięciu kleszcza miejsce przemywamy np. oktenidyną.

W pierwszej fazie, tzw. zwiastunowej:
1) objawy grypopodobne: gorączka (do 38°C), ból głowy, mięśni i stawów, zapalenie górnych dróg oddechowych
2) nudności, wymioty, biegunka.

W drugiej fazie, tzw. neuroinfekcji:

1) zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych – występuje najczęściej, zwykle ma łagodny przebieg
2) zapalenie mózgu
3) zapalenie mózgu i móżdżku
4) zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego.

---

Przebieg boreliozy może być ciężki: rumień wędrujący, porażenie nerwu twarzowego, zapalenie stawów, neuroborelioza (czyli zapalenie opon-mózgowo-rdzeniowych i mózgu), zapalenie mięśnia sercowego czy zanikowe zapalenie skóry.

1) objawy grypopodobne

2) rumień wędrujący

3) rzadko chłoniak limfocytowy skóry – niebolesny, czerwononiebieskawy guzek, najczęściej na małżowinie ucha, brodawce sutkowej lub mosznie

4) zapalenie stawów

5) zapalenie mięśnia sercowego

6) neuroborelioza (zapalenie układu nerwowego)

7) przewlekłe zanikowe zapalenie skóry kończyn (pojawiające się w kilka lat po zakażeniu)

8) przewlekłe zapalenie stawów, łagodne zapalenie mięśni, kaletek maziowych lub ścięgien

Jak rozpoznać boreliozę?

• swoiste IgM w surowicy (metoda ELISA)

• swoiste IgM pojawiają się we krwi po 3–4 tyg. od zakażenia (szczyt: 6–8 tyg.) i zanikają w ciągu 4–6 mies. Swoiste IgG, wykrywalne po 6–8 tyg. od zakażenia, utrzymują się przez wiele lat nawet u pacjentów skutecznie leczonych antybiotykami.

“W Polsce około 10–12% zupełnie zdrowej populacji ma dodatnie wyniki badań serologicznych. Osoby bez objawów nie należy diagnozować w kierunku boreliozy, gdyż w jej przypadku dodatni wynik testu dowodzi jedynie kontaktu z krętkami w przeszłości, co jest częstym zjawiskiem w polskiej populacji (co 8.–10. badanych), natomiast nie jest wystarczającym wskazaniem do leczenia.” (mp.pl)

Jak leczymy?

Nieswoiste metody ochrony przed kleszczami

• Szczelne osłonięcie skóry
• Stosowanie repelentów (środków odstraszających kleszcze), najlepiej zawierających ikarydynę (rozpylać na ubranie i odsłoniętą skórę, z wyjątkiem twarzy) lub permetrynę (zabija kleszcze poprzez kontakt, spryskiwać tylko ubranie).
• Dokładne kontrolowanie skóry
• Mechaniczne usunięcie kleszcza
• Ochrona zwierząt domowych

Autor wpisu: Łukasz Durajski